Festeggiare e digiunare

Bologna heeft een vreemde uitwerking op me – het is alsof er hier een zalvende wind waait die je als vanzelf in balans houdt. Alsof de stad zelf je bijstuurt wanneer je te veel naar overdaad overhelt, of te veel naar nukkigheid neigt. Alsof je na iets te uitbundig eten, drinken en geld spenderen weer op de eenvoud van het leven gewezen wordt, en je op een koude, grijze dag extra veel kunst en ander schoon aangeboden krijgt. Misschien heb ik de oproep tot bezinning op Aswoensdag iets te serieus genomen, of is dit simpelweg het Italië-effect? Het land dat alles in overvloed heeft, en bereid is dat met je te delen, zolang je het maar op waarde weet te schatten en niet voor jezelf houdt.

Italianen zijn gulle gevers – ze overstelpen je met gebaren (meestal positief, soms wat geërgerd), trakteren je op een glimlach als je in krakkemikkig Italiaans je koffie bestelt, en zijn scheutig met hun porties gelato. Maar bovenal zijn ze graag bereid hun cultuurgoed met je te delen – en wie zou er niet trots zijn op een land als Italië? Goed, het rammelt hier en daar, maar ik ken weinig mensen die zó van het leven genieten en zo kunnen oreren over de juiste vorm pasta bij de juiste saus, of de juiste hoeveelheid water in een caffè lungo. Op de Italiaanse gulheid zou ik een lofzang kunnen schrijven (Lof der Gulheid –Generositatis laus). In mijn rede zou ik minimaal een alinea wijden aan Giuseppe van de oudste cartoleria in Bologna, hier bij mij om de hoek. Giuseppe heet waarschijnlijk geen Giuseppe, maar is de tachtig allang voorbij en was zo blij dat ik mijn Italiaans met hem kwam oefenen dat ik voor mijn wenskaarten niets hoefde te betalen. Ik zou Elisabeta noemen, de ietwat beangstigende maar in wezen lieve kokkin die me de fijne kneepjes van het pasta maken leerde. En niet zomaar pasta: tortelloni, wat ooit als een traktatie werd beschouwd, niet iets wat je zomaar iedere week eet. Ik zou natuurlijk wat zinnen wijden aan de schoolgenoten die besloten om twaalf uur iedereen op aperol te trakteren omdat ze hun permesso di soggiorno hadden geregeld. En ik zou niet uitgepraat raken over alle levenswijsheden die onze Italiaanse docenten ons nog voor de lunch meegeven, en vooral het plezier dat ze daarbij op ons overdoen.

Volgens de wetten van Bologna moest op een week van festeggiare echter onherroepelijk een week van digiunare volgen – na feesten volgt vasten. In mijn geval betekende dit echt even terug naar de basis: ik liep een coronabesmetting op en was een week aan huis gekluisterd. Even geen culinaire hoogstandjes, maar keukenkastjes leegeten; even geen geur van het goede leven, maar helemaal geen geur; even geen architectuur, maar gelukkig wel literatuur. Op een bepaalde manier lijkt mijn vertaling baat te hebben bij die zintuigelijke vastenperiode. Het is alsof ik me beter kan inleven in mijn hoofdpersonage, een vrouw die haar gehoor langzaamaan verliest. Ik was mijn zicht op de wereld even kwijt deze week, maar in mijn hoofd gingen allerlei luikjes open waardoor vertalen en schrijven makkelijker leek te gaan. Bood deze week binnen me de kans mentaal te verwerken wat ik allemaal had mogen aanschouwen? Balans in Bologna betekent ook een vanzelfsprekende afwisseling tussen zintuigen en gedachten.

Uitgebalanceerd en uitgelaten stapte ik vanmiddag voor het eerst in vijf dagen weer over de drempel van mijn gebouw. Het was alsof Bologna haar feestkleed had aangetrokken voor de volgende fase in de feest-vast-cyclus. Het groen-wit-rood van de Italiaanse vlag zag ik ook achter mijn zonnebrilglazen helder wapperen. De zon was voor het eerst sinds ik hier was warm te noemen.

Ik zat twee uur lang op het Piazza Maggiore en keek. Keek naar al die mensen die genoten van de gulheid van Bologna. Ik heb weinig nodig om me hier in het reine met mezelf te voelen. Wat meer Italianen dichtbij, misschien. En de volgende ronde wijn en levenswijsheden voor de lunch? Die is voor mijn rekening.

[disclaimer: ik schreef dit stuk op de laatste dag van mijn c-quarantaine. Eventueel geraaskal mag de auteur dezes niet aangeschreven worden.]