Bolognesizzazione

3 april 2022 - Bologna, Italië

Voor iemand die dagelijks met taal werkt en geniet van alle subtiliteiten en finesses die daarin schuilen, ja, voor zo iemand kan het een uitdaging zijn om je niet perfect uit te kunnen drukken. Elke zin in een nieuwe taal voelt als een soort aquarium: je zinnen zijn glad en kaal, het is voor iedereen glashelder dat je geen moedertaalspreker bent, en bovenal hang je in een soort gewichtloosheid tussen de eindeloze mogelijkheden van die taal, maar wanneer je er naartoe probeert te zwemmen, drijven de woorden en grammatica langzaam van je weg. Hier in deze stad ben ik als een vis in het water, maar Italiaans spreken – dat voelt nog als spartelen op het droge. Of zoals de Italianen het zelf zo mooi zeggen: essere un pesce fior d’acqua

Toch schuilt er een schoonheid in het leren van een nieuwe taal. Het is een ervaring die zich met niets anders laat vergelijken. Een nieuwe taal staat gelijk aan een nieuw perspectief, alsof je de wereld dankzij die andere taal weer met nieuwe ogen leert bekijken. Meer dan frustrerend is een nieuwe taal leren een vrolijk proces: de kleinste gesprekken voelen als overwinningen, elk nieuw woord als een verbreding van je horizon. Je zou het kunnen zien als een vorm van mindfulness: wie een nieuwe taal leert, heeft daar alle aandacht voor nodig. Italiaans leren zorgt ervoor dat ik in het hier en nu ben – sono qui e ora

Ik ben hier (en nergens anders) wanneer ik voor het eerst een kort verhaal in het Italiaans lees. Ik ben hier (en nergens anders) wanneer ik me concentreer op de liedjes van Gianna Nannini of Jovanotti over mannen, vrouwen, gecompliceerde relaties en geluk vinden in kleine dingen. Ik ben hier (en nergens anders) wanneer ik een glas wijn bestel bij Camera a Sud met nieuwe vrienden. Ik ben hier (en nergens anders) wanneer ik luister naar mijn docenten die me uitleggen hoe ik een werkwoord moet gebruiken. Ik ben zéker hier (en nergens anders) wanneer diezelfde docenten bij een kop koffie vertellen over de verhalen en verborgen plekken die Bologna rijk is.

Taal is emotie, en het Italiaans is het summum van emotie. Ik voel me niet alleen felice wanneer ik Italiaans spreek, hoor, schrijf en lees, maar felicissima. Het is alsof ik eindelijk uitdrukking kan geven aan iets dat eerder onzegbaar was, hier zijn raakt aan een stuk in mijzelf dat ik in Nederland nooit had kunnen vinden. Alsof ik in plaats van alles te overdenken, beter bij mijn gevoel kan. Ook dat is het effect van een nieuwe omgeving en een nieuwe taal – je hebt nog geen barrières voor jezelf opgeworpen, maar kunt alles ongefilterd tot je nemen.

En natuurlijk, ik realiseer me terdege dat dit gevoel van vrijheid met meer dan alleen Italië samenhangt: na twee jaar met een beperkte actieradius voelt elke nieuwe impuls als een bevrijding. Toch ben ik ervan overtuigd dat ik ditzelfde gevoel niet had ervaren in Frankrijk of Spanje. Er is iets in de Italiaanse volksaard waardoor ik me thuis voel. Het is de combinatie van heetgebakerdheid en zachtheid, het aangeboren plezier en de levenslust. En die levenslust wordt onderstreept door de modulaties van het Italiaans. Ik hou ervan dat het leven hier geen kalme zee is, maar dat het golft.

Ik prijs mezelf gelukkig met de mensen die ik hier ontmoet en die me begeleiden op mijn weg naar bolognesizzazione (het proces van Bolognees worden). Al voelt het ergens alsof ik niet zozeer een Italiaan in wording ben, maar de Italiaan in mezelf eindelijk ontdek. Al zal die innerlijke Italiaan nog even moeten oefenen met de taal voordat dat aannemelijk is voor de mensen hier…

1 Reactie

  1. Hans Brouwer:
    3 april 2022
    Weer een prachtig stuk proza heb je daar neergezet.